Motywacja dziecka do nauki. Sposoby na motywację dziecka do uczenia się

Motywacja dziecka do naukiNauka jest jedną z najważniejszych powinności każdego dziecka w wielu szkolnym. Czasami jednak dziecko robi wszystko, by się... nie uczyć. Jak zachęcić pociechę do nauki, zmotywować do pogłębiania wiedzy i sprawić, że studiowanie podręcznika nie będzie tylko przykrym obowiązkiem?

Czym jest motywacja?

Motywacja jest stanem gotowości do podejmowania określonych działań, zmierzających do konkretnego celu. Wyróżniamy dwa jej typy:

  • motywacja zewnętrzna obejmuje wykonywanie konkretnych czynności z powodów, związanych z zewnętrznymi nagrodami i karami, czyimś rozkazem;
  • motywacja wewnętrzna z kolei obejmuje działanie, podyktowane swoimi wewnętrznymi potrzebami, pragnieniami.

To właśnie ten drugi rodzaj motywacji jest silniejszy, odpowiada za lepsze efekty, ale jednocześnie... jest trudniejszy do osiągnięcia. Jak rodzic może wspierać motywację wewnętrzną swojego dziecka, zachęcając go do nauki?

Jak pomóc dziecku w nauce? - porady dotyczące budowania motywacji dziecka

Na początek kilka porad dla każdego rodzica, dotyczących warunków do nauki, które warto stworzyć swojemu dziecku.

  • Zorganizuj miejsce do nauki - pamiętaj, że dziecko przede wszystkim powinno mieć spokojny i bezpieczny kącik do nauki - najlepiej, gdyby był zorganizowany w jego pokoju. Powinno znajdować się tam odpowiednie biurko z właściwie dobranym krzesłem, miejsce na przechowywanie książek i dodatkowych akcesoriów. Niezbędne jest również odpowiednie oświetlenie, zarówno światłem naturalnym z okna, jak i sztucznym, gdy dziecko będzie się uczyło wieczorem. Zaopatrz dziecko w akcesoria piśmiennicze: długopisy, kredki, pisaki, zakreślacze, organizery, karteczki do notatek, bruliony itp. Niech nauka będzie kolorowa i przyjemna! Jeśli jednak Twoje dziecko ma trudności ze skoncentrowaniem się na pracy umysłowej, usuń z biurka i miejsca pracy wszelkie elementy, które mogą je rozpraszać, na blacie może leżeć sama książka lub zeszyt i długopis;
  • Zapewnij metody i techniki zdobywania wiedzy - nie oszukujmy się, same książki to dziś za mało. Dziecko może mieć dostęp do najnowszych encyklopedii, podręczników i dodatkowych repetytoriów, ale obecnie to nie wszystko. Twoja pociecha powinna posiadać komputer/laptop/tablet z dostępem do Internetu, co zapewni jej możliwość poszerzenia wiedzy oraz zdobycia potrzebnych informacji. Pamiętaj, że możesz wprowadzić blokady na konkretne strony internetowe, aby dziecko przeglądało tylko te, które są edukacyjne, np. zamiast spędzać czas na portalach społecznościowych. Warto zaopatrzyć się także w programy edukacyjne, np. do nauki matematyki czy języka obcego. Dbaj o to, aby dziecko podczas nauki nie korzystało z telefonu komórkowego nawet wtedy, gdy ma dostęp do Internetu;
  • Pomagaj, gdy czegoś nie umie lub zapewnij taką pomoc - wspieraj dziecko w procesie zdobywania wiedzy, zapewniaj, że jeśli czegoś nie wie, zawsze może zwrócić się do Ciebie o pomoc. Udzielaj jej, oczywiście w miarę możliwości, a jeśli nie potrafisz pomóc dziecku: zapewnij mu ją z zewnątrz, np. w postaci dodatkowych korepetycji;
  • Pozwalaj na rozwijanie zainteresowań w różny sposób - staraj się, aby dziecko rozwijało swoje zainteresowania w różnorodny sposób: róbcie w domu ciekawe eksperymenty, wybierajcie się do muzeów, na mecze, spektakle i inne, interesujące formy samodoskonalenia się. Zapisuj dziecko, jeśli oczywiście ma ochotę, na ciekawe zajęcia, możecie korzystać z ofert domów kultury czy centrów nauki.

Jak motywować dziecko do nauki? - 10 sposobów dla każdego rodzica

Teraz czas na konkrety: poniżej 10 ciekawych sposobów dla rodziców, pomagających w rozbudzeniu wewnętrznej motywacji dziecka do nauki.

Sposoby na zmotywowanie dziecka do uczenia się

1. Rozbudzaj ciekawość świata
Dbaj o to, aby dziecko miało wszechstronne zainteresowania, aby ciekawiło je wiele rzeczy. Opowiadaj ciekawe historie, wspominaj swoje czasy szkolne, podsuwaj interesujące książki, artykuły, sposoby rozwiązywania problemów - inspiruj dziecko do aktywności i działania.

2. Przekonuj, jak dobrze jest wiedzieć więcej
Przekonuj dziecko, że z pogłębiania wiedzy płynie wiele korzyści. Uzmysławiaj mu, jak wiele daje uczenie się konkretnych rzeczy, konkretnych przedmiotów, np. nauka:

  • języka polskiego - nauczy się ładnie wysławiać, będzie wiedziało, jak napisać ważny dokument, podanie o pracę;
  • języka obcego - będzie umiało posługiwać się językiem obcym za granicą, może znaleźć tam pracę, wyjechać na wakacje;
  • matematyki - będzie umiało obliczyć pojemność lodówki, swoją pensję, obliczyć odsetki od kredytu;
  • chemii - będzie mogło poznać, np. skład kosmetyków;
  • fizyki - będzie wiedziało jak szybko zacząć hamować samochodem w trudnych warunkach;
  • biologii - będzie lepiej znało swoje ciało;
  • geografii - pozna ciekawe miejsce, które np. można odwiedzić w czasie wakacji;
  • historii - pozna lepiej dzieje swojego kraju i świata, zrozumie dzięki temu lepiej to, co dzieje się obecnie.

Dzięki temu dziecko zrozumie, że nauka w szkole to nie tylko realizowanie kolejnych tematów z podręcznika i zdobywanie ocen, ale wyposażanie się w cenną wiedzę, która może im się przydać w przyszłości. Możesz pokazywać to dziecku na co dzień, np. poprosić je o odmierzenie składników na ciasto (jako trening matematyki) czy zapytać, jaki mięsień Cię boli (powtórka z biologii).

3. Mów o swoich pasjach i sposobach pogłębiania wiedzy
Jeśli chcesz, aby dziecko chętnie uczyło się nowych rzeczy i miało ciekawe zainteresowania: bądź dla niego przykładem. Pokaż, jakie Ty masz pasje, opowiedz o nich i zaznacz, dlaczego Cię to interesuje. Pokazuj, jak Ty pogłębiasz wiedzę: jakie książki i strony internetowe lubisz, pokaż, że chętnie bierzesz udział w rozmowach z innymi, szukasz potrzebnych informacji na wiele sposobów, choćby było to szukanie przepisów kulinarnych czy metod walki ze szkodnikami w ogrodzie.

4. Pokazuj, jak ważna jest systematyczna praca, sumienność i dobra organizacja
Dbaj o to, aby dziecko było systematyczne w pracy oraz potrafiło dobrze zorganizować sobie naukę. Zachęcaj je do odrabiania lekcji o podobnej godzinie, dziecko powinno być jednak najedzone i wypoczęte, aby praca umysłowa była efektywna. Zachęcaj je do regularnych przerw, które powinno spędzić aktywnie, np. wyjść na krótki spacer z psem.

5. Nie wyręczaj dziecka, ale zachęcaj do pracy i wysiłku
Ten błąd popełnia wielu rodziców: wyręcza dziecko i stara się np. za nie odrobić pracę domową. Nie rób tego, pozwól dziecku na samodzielnie dysponowanie swoim czasem, ale regularnie przypominaj o obowiązkach.

6. Interesuj się życiem szkolnym i zainteresowaniami dziecka
Wykazuj zainteresowanie sprawami szkolnymi dziecka: interesuj się jego kolegami, koleżankami, sprawdzianami, ocenami. Pamiętaj, by było to zainteresowanie szczere i niezbyt natrętne. Interesuj się także jego zainteresowaniami, wykazuj chęć bycia z nim, np. na treningu, meczu czy pierwszych zajęciach plastycznych.

7. Wierz w możliwości dziecka i zapewniaj, że sobie poradzi
Dziecko może w siebie nie wierzyć - osobą, która musi wierzyć w jego możliwości jesteś Ty, jako rodzic. Zapewniaj dziecko, że rozumiesz jego obawy, ale jednocześnie masz pewność, że poradzi sobie najlepiej, jak umie. Pozwoli mu to zrozumieć, że nawet wtedy, gdy zrobi coś źle: rodzic i tak będzie zadowolony, ze próbował.

8. Chwal za postępy i doceniaj nawet najmniejsze sukcesy
Wskazówka, związana z poprzednimi: doceniaj nawet najmniejsze sukcesy dziecka, bardziej niż efektem starań interesuj się samą drogą dojścia do takiego wyniku, np. zamiast mówić: "Szkoda, że nie wygrałeś tego konkursu", powiedz: "Nie udało Ci się wygrać tego etapu, ale zobacz jak daleko zaszedłeś, mówiłam Ci, że dasz radę wyjść poza etap szkolny, następnym razem na pewno znajdziesz się w gronie laureatów, ale dla mnie już teraz wygrałeś, jestem z Ciebie bardzo dumna". W ten sposób upewnisz dziecko w przekonaniu, że jego starania są zauważone i docenione, bez względu na wynik. Wpłynie to pozytywnie na jego samoocenę i pewność siebie.

9. Nie krytykuj, akceptuj
W podobnym nurcie: nie krytykuj dziecka za niepowodzenia ani niechęć do wykonywania obowiązków. Zaakceptuj jego zdanie, możesz wyrazić swoje niezadowolenie, ale umotywuj swoje słowa, np. "Widzę, że nie uczysz się do tego sprawdzianu. Nie podoba mi się to, ponieważ ta ocena będzie ważna. Mam nadzieję, że zaplanujesz naukę tak, żeby zaliczyć tą klasówkę jak najlepiej potrafisz, mogę Ci w tym pomóc i później Cię przepytać, chcesz, żebyśmy zrobili plan uczenia się teraz?".

10. Pytaj dziecko, czy jest z siebie zadowolone
Zachęcaj swoją pociechę do samooceny, pytaj je, czy jest z siebie zadowolone, np. "Podoba Ci się Twoja praca?", "Jesteś zadowolona z tej oceny?". Uczyń dziecko sprawcą swoich osiągnięć ale i pierwszym i najważniejszym krytykiem.

Jak zmotywować nastolatka do nauki?

Jak zmotywować do nauki nastolatka? - sytuacje trudne

Wiele z powyższych rad z pewnością sprawdzi się w przypadku Twojego dziecka. Czasami jednak rodzice mają cięższy orzech do zgryzienia. Jest tak w przypadku motywowania do nauki zbuntowanego nastolatka, który ma ochotę rozwijać się towarzysko niż kolejny wieczór spędzić nad książkami. Jak sobie z tym radzić?

  • Bądź stanowczym, ale wyrozumiałym rodzicem - jasno mów, czego oczekujesz od dziecka, ale zrozum również jego potrzeby, np. chęć odpoczynku czy spotkania z sympatią, np. "Chciałabym, abyś poprawił oceny z fizyki. Wiem, że stać Cię na lepsze stopnie. Rozumiem jednak, ze chcesz wyjść z Kasią, mam nadzieję, że w weekend pouczysz się, możesz zaprosić ją do nas, abyście potworzyli materiał razem i abyś dostał dobry stopień na kolejnym teście". Proponuj dziecku rozwiązania, łącz stanowczość i jasność przekazu z wyrozumiałością.
  • Nie nakazuj, zachęcaj - nie rozkazuj dziecko, ale zachęcaj je, wskazując korzyści, np. zamiast mówić: "Masz w tym tygodniu wybrać przedmioty rozszerzone!", powiedz: "Chcę, abyś w tym tygodniu zdecydował, jakie rozszerzone przedmioty będziesz realizować w szkole średniej, ponieważ trzeba wypełnić już deklaracje. Wiesz, że to ważne, ponieważ wpłynie na kolejne lata Twojego życia. Jeśli chcesz, abym pomogła Ci w wyborze: powiedz, porozmawiamy o tym".
  • Pracuj nad konsekwencją - w swoim postępowaniu pamiętaj o konsekwencji, w przypadku nastolatków jest to niezwykle istotne.
  • Angażuj się w sprawy nastolatka na tyle, na ile potrzeba - bądź obecny w życiu nastoletniego dziecka, rozmawiaj z nim o kolegach, szkole, zainteresowaniach, ale nie bądź natrętnym rodzicem, nie ingeruj we wszystko, np. nie przypominaj codziennie od września o zbliżającej się maturze.
  • Ucz samodzielności i pozwól na błędy - jak uczy się zbuntowany i pewny siebie nastolatek? Zwykle na własnych błędach, więc pozwól mu na nie, nawet, jeśli miałoby to oznaczać kolejną jedynkę czy nawet... powtórzenie klasy. Czasami taki wstrząs jest o wiele lepszy niż Twoje przypominanie, które dla dziecka jest po pewnym czasie po prostu nudne. Nie uchronisz dziecka przed każdym błędem, a niepowodzenie może być dla niego bolesną, ale niezwykle cenną lekcją.

W procesie zdobywania wiedzy bądź dla swojego dziecka nauczycielem, przewodnikiem, przyjacielem, ale przede wszystkim wsparciem. Z nauki uczyń niezwykłą przygodę, którą możecie przeżyć razem!

Agata Balcer - psycholożka, dziennikarka, blogerka, żona i mama, autorka artykułów na portale kobiece. Lubię poznawać świat, ludzkie historie, pisać i dzielić się wiedzą z innymi.

Komentarze