Magia zakupów

Magia zakupów - kupowanie może dawać radość. Zakupy robimy praktycznie codziennie: kupujemy produkty spożywcze, środki czystości, nowe spodnie, książki dla dziecka, doładowujemy telefon czy wrzucamy drobne do parkometru. To wszystko jest procesem kupowania: nabywania dóbr i usług za pieniądze.

Psychologiczne aspekty robienia zakupów

Psychologia wiele mówi o zakupach: o tym, dlaczego i co kupujemy, jak kupujemy oraz dlaczego sprawia nam to radość. Wiele rzeczy ma wpływ na to jak, co i dlaczego kupujemy. Poniżej 3 ciekawe fakty, jakie tłumaczy nam psychologia.

Wrażenia zmysłowe

O tym, jak ważne są wrażenia, odbierane przez nasze zmysły, słyszeliśmy zapewne nie raz. Jak wykorzystują to sklepy? To proste, korzystają z wielu zmysłów! Na pierwszy ogień idzie wzrok. Pięknie wyeksponowane przedmioty, estetycznie zaaranżowane wystawy czy kolorowe opakowania: to wszystko działa na nasz zmysł wzroku, zachęcając do zakupu. A co ze słuchem? Zastanów się, jak miło robi Ci się zakupy, gdy w sklepie gra przyjemna muzyka lub puszczany jest znany przebój? Z pewnością dłużej przebywałaś/eś w sklepie i skusiłaś/eś się na zakup czegoś. Podobnie działa zmysł węchu: zostajemy tam, gdzie roznoszą się przyjemne zapachy. Tak jest między innymi w piekarni, cukierni, kawiarni, restauracji. Na pewno skusisz się na ciastko i kawę w lokalu, gdzie pięknie pachnie świeżo mieloną kawą i świeżymi drożdżówkami. Węch oddziałuje wtedy na zmysł smaku.

Ustawienie i wyeksponowanie produktów

Według psychologów nie bez znaczenia jest również odpowiednie eksponowanie produktów. Powinny nie tylko ładnie wyglądać ale również… znajdować się w odpowiednim miejscu. Droższe ubrania z danej kolekcji zwykle eksponowane są na wystawie: manekin ubrany w ciekawą stylizacje przyciąga uwagę ale i pokazuje nam potencjał danego sweterka czy spodni. Pozwala nam to na zobaczenie rzeczy w nieco innym układzie niż na wieszaku i dodatkowo zwiększa jej atrakcyjność. Z kolei w sklepach spożywczych zazwyczaj produkty codzienne ustawiane są na końcu sklepu czy regału. Dlaczego? To proste, abyśmy idąc po nie, po drodze obejrzeli pozostałe regały i skusili się na zakup większej ilości produktów. Podobnie sprawa ma się przy kasach w marketach, gdzie znajdują się słodycze oraz drobne przekąski. Czekając w kolejce być może skusimy się na zakup niektórych z nich.

Jak reagujemy na promocje i wyprzedaże?

Kolejną ciekawa kwestią, nad jaką pochyla się psychologia, jest pojęcie promocji czy wyprzedaży. Należy oczywiście rozróżnić te pojęcia. Terminem promocji określamy czasowe obniżenie cen na konkretne artykuły lub np. promocję na damskie spodnie czy kosmetyki męskie. Z kolei wyprzedaż jest obniżką cen konkretnych grup artykułów, może być posezonową promocją, np. na grille ogrodowe po sezonie. Czy lubimy promocje? Oczywiście i to bardzo. Wielu z nas "poluje" na wyprzedaże w znanych sieciówkach odzieżowych, korzysta z szeregu kodów rabatowych oraz zniżek. Kupowanie w promocji jest przyjemne, ponieważ pozwala nam na nabycie wysokiej jakości dóbr niższym kosztem. Pamiętajmy jednak, aby rozsądnie korzystać z ofert promocyjnych i nabywać to, co naprawdę jest nam potrzebne.

Dlaczego zakupy są przyjemne?

Dlaczego kupowanie jest dla nas takie przyjemne? Czy tylko dlatego, że w sklepach produkty są ładnie i odpowiednio wyeksponowane lub objęte promocją? Oczywiście nie. Zakupy są dla nas przyjemne z wielu powodów, między innymi dlatego, że:

• nabywamy nowe, piękne, czyste rzeczy - dotykanie nowych przedmiotów jest przyjemne, kto z nas nie lubi głaskać nowego swetra czy czuć zapach nowej książki, nie da się ukryć, posiadanie nowych rzeczy jest przyjemne. Zakupy są jak prezent: to cos nowego, pięknego, pachnącego, czym możemy się od tej pory cieszyć.
• zakupy poprawiają nastrój - jest to udowodnione i oczywiście za wszystko znów odpowiadają hormony: nabywanie nowych rzeczy powoduje zwiększanie wydzielania serotoniny oraz endorfin, co odpowiada za dobry nastrój.
• zakupy to bogacenie się - choć w czasie dokonywania zakupu tracimy pieniądze, bo płacimy za coś, to tak naprawdę się bogacimy: zyskujemy cos nowego – nowe ubranie, kosmetyk czy telewizor. Oczywiście wiele z tych towarów się zużyje lub straci na wartości ale w chwili zakupu.
• zakupy czynią nas posiadaczami czegoś - analogicznie to poprzedniego punktu: gdy cos kupimy jesteśmy tego właścicielami, posiadamy coś.
• to ciekawy sposób na spędzenie wolnego czasu - zakupy mogą być przyjemnym hobby, a odwiedzanie galerii handlowych sposobem na spędzenie wolnego dnia z rodziną. Pod warunkiem oczywiście, że odrywają nasze myśli od codzienności, od problemów - wiele osób, szczególnie kobiet, z pewnością zgodzi się ze stwierdzeniem, że zakupy poprawiają nastrój - wiemy już, że to za sprawą hormonów - warto wiedzieć również, że z mocy i magii zakupów możemy skorzystać także w chwilach nagromadzenia złych emocji, w tym stresu. Wyjście na zakupy pochłania nas, co sprawia, że zapominamy o problemach, możemy na nie spojrzeć z dystansu, z zupełnie innej perspektywy.

Co i dlaczego kupujemy najchętniej?

Udowodniono, że zakupy, czyli nabywanie nowych rzeczy jest przyjemne ale nie zawsze. Pewne zakupy traktujemy jako konieczność i nie przywiązujemy do nich większej wagi. Co więcej, bywa, że są dla nas przykrym obowiązkiem. Do zakupów z konieczności, niekoniecznie należących do przyjemnych, zaliczamy oczywiście sprawunki spożywcze, czyli kupowanie jedzenia ale i nabywanie środków czystości czy artykułów do sprzątania. Nie lubimy też kupować leków. A co kupujemy najchętniej? Z pewnością do grupy tej zaliczyć należy odzież, obuwie oraz dodatki (zwłaszcza w przypadku pań). Uwielbiamy także kupować kosmetyki, perfumy, biżuterię oraz… gadżety (zwłaszcza panowie). Lubimy tez kupować zabawki i akcesoria dla dzieci. Z chęcią wybieramy się do sklepów z biżuterią, panie oglądają tam naszyjniki, bransoletki oraz pierścionki, panowie wolą stylowe zegarki. Z chęcią inwestujemy też w rozrywkę: kupujemy książki, płyty CD, artykuły, związane z naszym hobby. Lubimy także nabywać dodatki do domu, które sprawią, że nasze wnętrze będzie się prezentować jeszcze lepiej. Panowie lubią nabywać także nowe elementy do swojego samochodu. Z przyjemności kupujemy tak zwane dobra luksusowe, w tym produkty od znanych projektantów, towary znanych firm oraz artykuły drogie, np. sprzęt AGD, RTV czy samochody. Takie zakupy wiążą się już jednak z odpowiedzialnością, dlatego zwykle decyzję podejmujemy racjonalnie, jest to wybór o wiele bardziej przemyślany niż np. w przypadku zakupu odzieży czy produktów spożywczych.

Do zakupów zaliczamy także sektor usług. Są to usługi, które "kupujemy", czyli z jakich korzystamy chętnie (np. fryzjer, kosmetyczka) oraz mniej chętnie (np. hydraulik czy mechanik samochodowy).

Zakupy online coraz bardziej popularne

Odrębne miejsce zajmują oczywiście zakupy internetowe, czyli nabywanie dóbr za pośrednictwem sieci. Uwielbiamy kupować w internecie i to z wielu powodów. po pierwsze, jest to nie mniej przyjemne, a do najważniejsze nie musimy nawet wychodzić z domu, aby przeglądać produkty na wielu stronach oraz porównywać je. Po drugie, możemy zaoszczędzić na zakupach, ponieważ ten sam produkt może być dostępny w wielu sklepach w rozmaitych cenach. Po trzecie, zakupy w internecie pozwalają nam na dotarcie do praktycznie każdego produktu, nawet dóbr trudniej dostępnych oraz towarów z zagranicy. Ponadto, możliwe jest przeczytanie opinii innych klientów, zarówno na temat produktu, jak i sklepu, w jakim chcemy dokonać zakupów. Zalety tego typu kupowania przyczyniają się więc do wzrostu jego popularności, a wiele osób deklaruje, że kupowanie w sieci jest zajęciem bardzo przyjemnym i relaksującym.

Zakupy dla kobiet i mężczyzn: dlaczego kupujemy inaczej?

Nie da się ukryć, że robienie zakupów przez kobiety i mężczyzn różni się między sobą. i tutaj również wiele do powiedzenia ma psychologia. Jak kupują kobiety? Mówi się, że emocjonalnie, pod wpływem chwili choć nie jest to do końca prawda. Panie, owszem, w trakcie robienia zakupów kierują się emocjami ale bardziej stawiają na zakup tego, co im się podoba, co wzbudza w nich pozytywne emocje. Bywa, że zwracają uwagę na estetyczny wygląd produktu, mniej czasu poświęcając sprawdzeniu jego użyteczności.

A jak kupują mężczyźni? Panowie z pewnością podejmują decyzję o wiele szybciej ale i rozsądniej. Rzadko kierują się emocjami, choć i im się to zdarza, zwłaszcza przy zakupie nowoczesnych gadżetów ale i ubrań czy dodatków. Na co zwracają uwagę przy nabywaniu nowych rzeczy? przede wszystkim na ich użyteczność oraz trwałość. Wygląd oraz estetyka ma da nich znaczenie drugorzędne. Dlatego właśnie mężczyzna szuka przede wszystkim wygodnych spodni, niekoniecznie zwracając uwagę na to, czy są modne. Co ciekawe, panowie coraz częściej kierują się trendami przy zakupie nowych rzeczy, jednak kryterium użyteczności nadal jest na pierwszym miejscu.

O krok od uzależnienia: zakupoholizm

Wiemy już, że zakupy są przyjemne i wiemy, dlaczego. Czy jednak mogą być niebezpieczne? Okazuje się, że tak, gdyż znane są już przypadki uzależnienia od kupowania. Nałóg ten pojawia się i wygląda analogicznie do uzależnienia od alkoholu czy innych substancji. Dla danej osoby robienie zakupów staje się środkiem zaspokojenia potrzeb, w tym kontrolowania lęku czy nadmiernego stresu. Osoba chora czuje przymus kupowania, nawet niepotrzebnych rzeczy. Po dokonaniu zakupu nierzadko mamy do czynienia z wyrzutami sumienia, a takimi zakupom daleko do przyjemnych.

Ciekawostki o zakupach

Na koniec garść ciekawych informacji o zakupach, o tym co, dlaczego i jak kupujemy.

• Z programów lojalnościowych, w tym kart stałego klienta najchętniej korzystają osoby młode, od 18 do około 30 roku życia.
• W miesiącu przeciętna kobieta wydaje około 100 złotych na ubrania i dodatki. Mężczyzna w tym czasie wyda tyle samo pieniędzy na gadżety.
• W internecie najczęściej kupujemy obuwie oraz kosmetyki. Większość osób przed dokonaniem transakcji ogląda produkt w sklepie stacjonarnym.
• Kobiety coraz pewniej dokonują typowo "męskich" zakupów. Są doskonale przygotowane do wizyty w sklepie motoryzacyjnym, do zakupu nowoczesnych gadżetów. Panowie z kolei chętniej wybierają się na zakupy do drogerii, świadomie wybierając odpowiednie produkty.

Jak widać zakupy mogą być i są przyjemne. To ciekawy sposób na spędzenie wolnego czasu, pod warunkiem, że nabywanie nowych przedmiotów nie jest sposobem na poradzenie sobie z lękiem czy smutkiem. Pamiętajmy, by się w tej przyjemności nie zatracić. Niech zakupy pozostaną dla nas ciekawym i miłym sposobem na spędzenia czasu z najbliższymi, przyjemnym nabywaniem nowych rzeczy oraz sprawdzoną metodą na poprawę humoru. Jak bowiem powiedziała Marylin Monroe: "Pieniądze szczęścia nie dają - dopiero zakupy".